در هر شغلی، احاطه کامل بر وظایف فردی و گروهی در آن حرفه از مهمترین عوامل برای کسب موفقیت در آن کسب و کار می باشد. حسابداری یک حرفه حساس است و به دقت و تمرکز و دیدگاه صحیح نسبت به اهداف سازمان نیاز دارد تا بتوان با در کنار هم قرار دادن فاکتورهای مختلف موفقیت و سود دهی سازمان را تضمین نمود.

حسابدار با استفاده از مهارت خود در ریاضی، حسابداری، حقوق و امور مالی و با استفاده از اعداد و صورتهای مالی، سلامت یک شرکت، سازمان یا فرد را توصیف می‌کند. حسابدار سود و زیان را تحلیل کرده، اطلاعاتی را فراهم می‌کند که سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب و کار نیاز دارند تا چگونگی عملکرد شرکت را در بازه‌ای زمانی ارزیابی کنند. این اطلاعات، گزارش پایه شرکت و گزارش‌های پرونده‌های حقوقی را شکل می‌دهد.

حسابداران به‌علت میزان اهمیت و ضرورتی که در یک کسب‌وکار دارند باید بتوانند به جز‎به‌جز وظایف حود مسلط باشند. به‌طور کلی وظایف حسابداران شامل ۴ بخش است:

انواع وظایف حسابداران

وظایف عادی

در برگیرنده مهارت‌های دفترداری ابتدایی و حسابداری هزینه است. ثبت درآمدها و هزینه‌های شرکت و کنترل حساب سود و زیان، حسابداری حقوق و دستمزد و روش محاسبه حقوق پرسنل از این موارد هستند.

وظایف تکنیکی

شامل بودجه‌بندی و حسابداری مدیریت است. مثل فرآیند شناسایی،‌ اندازه‌گیری، گردآوری، سنجش، تحلیل، تفسیر و ارائه آن گروه از اطلاعات مالی و سایر اطلاعات کمی و عملکردی، درک روابط محلی و معلولی و یا تشخیص فعالیت‌هایی که ارزش‌افزوده ایجاد نمی‌کنند یا کارآیی ندارند.

وظایف ماهرانه

وظایف حسابرسی، تصمیم‌گیری و گزارشگری را شامل می‌شود که مستلزم داشتن فهم عمیق و قدرت بالای تجزیه و تحلیل ترازنامه‌ها و گزارش های سود و زیان و گردش وجوه نقد است. جمع آوری و تحلیل آمار و ارقام به منظور کنترل هرچه بیشتر عملیات حسابداران و اطمینان از صحت گزارش‌های ارائه شده توسط تیم حسابداری و ارزیابی سیستم‌های گزارش مالی شرکت به منظور اطمینان از صحت عملکرد آنها از این دسته وظایف هستند.

وظایف پژوهشی

شامل مهارت‌های تحلیلی و طراحی سیستم و مشاوره‌ی حرفه‌ای مستقل است. تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی برای تعیین استراتژی‌ها و دستیابی به اهداف مالی مشتری از اصلی‌ترین وظیفه‌های پژوهشی است.

شرح وظایف کمک حسابدار چیست؟

کمک حسابدار به کسی گفته می‌شود که به‌تازگی از دانشگاه فارغ التحصیل شده و به‌نوعی یک تازه‌کار است. از جمله وظایف یک کمک حسابدار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ​ثبت اسناد حسابداری نسبتاً ساده و تکراری در بخش هزینه، درآمد، فروش و غیره
• همکاری در ثبت اطلاعات حضور و غیاب کارکنان جهت محاسبه حقوق و دستمزد
• کنترل اسناد حسابداری مثل فاکتورها، صورت حسابها، لیست حقوق و دستمزد و بیمه و …
• تحویل لیست بیمه به صورت ماهیانه به سازمان بیمه تأمین اجتماعی

حسابداری علم است یا هنر؟

حسابداری هم علم است و هم هنر. یک حسابدار با مهارت‌های دانشی خود به قضاوت ماهرانه و خلاقانه اسناد مالی می‌پردازد. در حقیقت می‌توان گفت حسابدار هنرمند اسناد و حساب‌هاست. زیرا با خلاقیت و پرورش ذهن خود طوری جادو می‌کند که انگار همه‌چیز از ابتدا مرتب و منظم چیده شده و حساب‌وکتاب‌ها دقیق محاسبه می‌شود.

جدا از مباحث شرح داده شده عموماً در جامعه حسابداران ما با دو گروه افراد سروکار داریم:

گروه اول فقط کارشان را انجام می‌دهند، نه چیز بیشتر. نه هیچ حرکت اضافه‌تر؛ هر معامله را ثبت می‌کنند، از شفاف بودن دفاتر حسابرسی مطمئن می‌شوند و گزارشات مالی را طبق زمان آماده می‌کنند. این روند به‌نظر بد نمی‌‌آید؛ نه؟

با این حال، نوع دوم حسابداران نیز وجود دارند؛ حسابدارانی که در تلاشند ارزش افزوده برای کمپانی خود به‌همراه داشته باشند، فراتر از آنچه از آنها انتظار می‌روند عمل کنند. آنها گروهی هسنند که پیشنهاداتی به مدیران داده و بدنبال خلاء‌های سیستم می‌باشند. اینان بسیار خلاق بوده و از حسابداری خلاقانه برای صرفه جویی در پول کارفرمایان یا مشتریانشان استفاده می‌کنند.

شاید شما جزء این گروه باشید. شرکت‌ها همیشه ترجیح می‌دهند حسابداران گروه دوم را استخدام کنند، به‌ویژه در جایگاه‌های متوسط و پیشرفته.

شما باید حسابدار خلاقی باشید که فقط به دستمزد فکر نمی‌کند، بلکه به فکر کارفرما نیز می‌باشد و به همین دلیل است که نباید در بکارگیری حسابداری خلاقانه درنگ کنید. به آنها نشان دهید که شما دل و جرات دارید، که به منافع آنها توجه دارید. اما همزمان به آنها اطمینان دهید که کاری نمی‌کنید که به شهرت کمپانی لطمه بزند یا منجر به جریمه شود.

تقریباً تمامی کارفرمایان موافق حسابداری خلاق هستند. در پایان روز، حرف نهایی از زبان حسابدار خوب شنیده می‌شود. حتی برنامه‌های حسابداری نیز می‌تواند از عهده دفترداری برآید. با این حال، حسابدار خوب قادر به آنالیز موضوعات است تا روش‌هایی برای بهبود بیابد و مخارج را کاهش دهد.

بنابراین حسابداری خلاق را می‌توان از هر گونه کلاهبرداری حسابداری متمایز نمود؛ چراکه دستکاری داده‌ها، قواعد حسابداری را نقض می‌نماید. اما هر چیزی خلاف این رویه، غیر قابل قبول است علی رغم اینکه نرم‌افزارها و قواعد حسابداری را محترم می‌شمرد؛ اما هدف نهایی‌اش تحریف موقعیت مالی ادراک شده و اعداد و ارقام عملکرد شرکت برای گمراه کردن سرمایه گذاران و سایر طبقات کاربران نهایی اطلاعات حسابداری می‌باشد.

وقتی با یک حسابدار آگاه صحبت می‌کنیم اینچنین پاسخ می‌دهد: معتقدم یک حسابدار خوب باید هر کار ممکن را انجام دهد و از همه روش‌های قانونی برای کمک به کارفرما جهت صرفه جویی در پول و بهبود بازدهی هزینه استفاده نماید. بهمین دلیل است که مایلم حسابدار خلاق باشم و مرتباً در مورد آن مطالعه داشته باشم و در تلاش هستم تا از تقاضانامه‌های جدید هر روز مطلع شوم.

وظیفه واحد حسابداری که در موعد مقرر قانونی باید انجام شود

در هر کسب و کاری اعم از کسب و کارهای دولتی و آزاد و یا کسب و کارهای کوچک و بزرگ در حوزه های مختلف فروشگاهی، تولیدی، بازرگانی، شرکتی و … برخی گزارشات و اسناد و مدارک باید در موعد های مقرر قانونی تهیه شوند که وظیفه واحد حسابداری و مالی هر کدام از مشاغل ذکر شده، تهیه صحیح و به موقع این گزارشات و اسناد و دفاتر بر اساس استانداردها، بخشنامه ها و قوانین ابلاغی در این زمینه می باشد. عدم انجام این امور باعث تعلق جریمه و یا عدم برخورداری از مزایا و معافیت های مقرر در قانون می شود. در زیر به برخی از این موارد اشاره می کنیم:

۱-      ارسال لیست مالیات حقوق کارکنان

طبق قانون مالیات های مستقیم، ارسال لیست مالیات حقوق پرسنل در هر ماه اجباری می باشد و باید پس از انجام محاسبات حقوق و تهیه گزارشات، لیست مربوطه به سازمان های ذی ربط فرستاده شود. طبق ماده ۸۶ قانون مالیات های مستقیم مهلت ارسال لیست مالیات حقوق و پرداخت مالیات آن به مدت ۳۰ روز می باشد، نه یک ماه و چنانچه  در روز سی و یکم نسبت به ارسال یا تحویل لیست اقدام شود مشمول دیرکرد می باشد. (به موجب تبصره ۳ ماده ۲۱۹ قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳۱/۳/۹۴، عبارت “تا پایان ماه بعد” جایگزین “ظرف سی روز” شده است.) 

۲-      ارسال لیست بیمه حقوق کارکنان

لیست بیمه تامین اجتماعی باید هر ماه به سازمان تامین اجتماعی ارسال شود. مهلت قانونی جهت تحویل لیست و پرداخت حق بیمه هر ماه، حداکثر تا پایان آخرین روز ماه بعد است و ارسال لیست در تاریخی بعد از زمان قانونی مشمول جریمه می باشد.

۳-      ارسال اظهار نامه مالیات بر ارزش افزوده

هر سال شمسی به چهار دوره مالیاتی ۳ ماهه شامل بهار، تابستان، پاییز و زمستان تقسیم می شود. گزارش ارزش افزوده باید حداکثر تا   ۱۵روز بعد از پایان هر دوره مالیاتی به سازمان امور مالیاتی ارسال شود و نسبت به پرداخت آن اقدام شود. به دلیل مصادف بودن تعطیلات نوروز با مهلت قانونی ارسال گزارش ارزش افزوده زمستان هر سال، معمولا وزارت دارایی مهلت ارسال آن را تا پایان فروردین اعلام می کند.

۴-      ارسال گزارشات خرید و فروش فصلی

گزارش خرید و فروش فصلی باید حداکثر تا یک ماه بعد از پایان هر دوره مالیاتی (هر فصل) ارسال شود. عدم ارسال این گزارش مشمول جریمه می باشد.

۵-      ارسال اظهارنامه عملکرد

بر اساس قانون مالیات ها، مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد ۴ ماه پس از پایان سال مالی شرکت ها می باشد و چنانچه در مهلت چهار ماهه اظهار نامه عملکرد ارسال نشود مشمول جریمه می باشد.